سلسله مباحث آیات مهدوی(۵)

جزء [۵] سوره نساء، آیه ۵۹
« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا »
خداوند می‌فرمایند؛ ای کسانی که ایمان آورده اید خدا را اطاعت کنید از رسول و اولوالامر جانشینان پیامبر هم اطاعت کنید. پس اگر درباره چیزی نزاع کردید آن را به حکم خدا و پیامبر ارجاع بدهید، اگر به خدا و قیامت ایمان دارید این بهتر و پایانش نیکوتر است.
چند نکته در این آیه وجود دارد
و پیوندش به بحث امام زمان (عج) را عرض می کنیم:
نکته اول در آیه، اطاعت از اولوالامر آمده، ولی به هنگام نزاع مراجعه به آنها مطرح نشده، بلکه می گوید تنها مرجع حل نزاع خدا و رسول معرفی شده. که نشان دهنده این است اگر در شناخت اولوالامر و مصداق اولوالامر نزاع شد باید مراجعه کنید به خدا و رسول. اگر همه فرقه ها قرآن و سنت را مرجع می دانستند اختلاف‌ها حل و وحدت و یکپارچگی بود «فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُول».
نکته دوم قرآن درباره مفسدان، مسرفان، گمراهان، جاهلان، جباران، کسانی که از خدا رو برمی گردانند، دستور «لا تُطِعْه، وَلَا تَتَّبِعِ» می دهد. بنابراین موارد «أَطِيعُوا» بایدکسانی باشند که اطاعتشان نهی نشده باشد، اطاعتشان در تضاد با عوامل خدا و رسول نباشد. یعنی اولوالامر باید همچون پیامبر معصوم باشد تا اطاعت از آنها مانند اطاعت از پیامبر لازم و ‌بی چون و چرا باشد. چون عصمت یعنی آنکه انسان نه تنها گناه نکند بلکه در فکر گناه هم نباشد.
ما در برخی از گناهان حالت عصمت داریم چون مرتکب نشدیم، فکر آن را هم نکردیم. مثلا خودکشی یا کشتن دیگران. همانگونه که ما بخاطر آگاهی و علمی که به زشتی و پستی و بد عاقبتی بسیاری از گناهان داریم هرگز فکر انجام آنها نیستیم. اما امام بخاطر علم و یقینی که به ناپسندی همه گناهان دارد هرگز گرد آن نمی‌رود. امروزه اگر ما واقعا سبک زندگی یمان را بخواهیم اطاعت پذیری در برابر امام، در برابر پیامبر و در برابر خدا داشته باشیم یک گناه شناسی برای خودمان بکنیم.
پیامد غیبت را اگر بدانیم نباید غیبت کنیم، پیامد تهمت پیامد مال غیر، پیامد دزدی، پیامد اختلاس، تمام اینها پیامدهای منفی دارد. چرا بعضی موقع ها یک عده آلوده می شوند و اینها را انجام می دهند⁉ فکرشان درگیر است چون نمی‌دانند چه پیامدهایی در آن وجود دارد. اهل بیت چون می دانند برای تک تک اینها چه پیامدهایی منفی ای وجود دارد، لذا حتی فکر این را هم‌ نمی کنند، لذا معصوم هستند.و لزوم عصمت امام از خطا و نسیان به جهت آن است که ما معمولا در رفتارها، منش های خودمان دچار خطا و‌ اشتباه می‌شویم پس به یک امام معصوم نیاز داریم تا به او مراجعه کنیم و حقیقت را بشناسیم. اصلا او ما را از اشتباه حفظ بکند. لذا او نباید خطاکار باشد.
جابر بن یزید جعفی می گوید :
از جابر بن عبدالله انصاری شنید وقتی که خدای تبارک و تعالی پیامبرش این آیه را فرستاد « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ» عرض کردم یا رسول الله خدا و رسولش را شناختم اما اولوالامری که خداوند اطاعت آنها را مقرون اطاعت خود کرده چه کسانی هستند⁉ فرمود ای جابر آنها جانشینان من هستند. بعد حضرت اسم می‌برد، از امیرالمومنین (ع) تا وجود نازنین آقا امام زمان علیه السلام.
باز در حدیث دیگری رسول الله (ص) پس از ذکر اسامی همه ی ائمه برای جابر، به وی می گوید؛ ای جابر آنها جانشینان، اوصیاء، اولی و عترت من هستند، کسی که ایشان را اطاعت کند مرا اطاعت اطاعت کرده. کسی که از آنها سرپیچی کند من را سرپیچی کرده. کسی که ایشان را یا یکی از آنها را انکار کند مرا انکار کرده. یعنی تا این حد!! یعنی کسی که «من انکر المهدی فهو کافر..» اینها را باید نسبت به این قضایا جدی بگیریم.
لذا اگر زندگی یمان را در مسیر اطاعت از ولی خدا که مصداقش الان امام زمان است جدی بگیریم خیلی از مسائل اعتقادی ما حل می شود. چون اطاعت انسان را تسلیم می کند، اطاعت را اگر انسان جدی بگیرد وفاداریش به امام بیشتر می شود، عشقش به امام بیشتر می شود، سعی می کند در کارها سمبل نکند، سنگ تمام بگذارد نسبت به امام.
لذا نسبت به آثار اطاعت از امام‌ هم باید توجه داشته باشیم چرا؟ چون اطاعت از امام شکل گرفته می شود، علاقه ها رفتارهای ما، دلهای ما مصون می شود از گناه، ذهن ما به سمت بدعت و انحراف نمی رود. تضعیف باطل و استحکام پایه حق می شود، روشن شدن راههای دین می‌شود، مستقر شدن استوانه های عدالت می‌شود. در زندگی خودمان عدالت محور می‌شود. امور در مجاری خودش قرار می‌گیرد، بسته شدن راههای نفوذ شیطان قرار می گیرد. آن دین ما که نشأت گرفته از عقاید و اخلاق و احکام ما هست سعی کنیم ‌به نحو‌احسن انجام بدهیم.
نمازی که می خواند نمازی است «تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر» می شود. روزه که می گیرد تماما تسلیم در برابر خدا قرار می‌گیرد، تسلیم در برابر رسول خدا و تسلیم در برابر امام هست. «أَطِیعُوا اللهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الأَمْرِ مِنْکمْ». در طول تاریخ اهل بیت هر وقت یاران مطیعی داشتند حرکتشان، رو به جلو حرکت کردند. ولی یارانی داشتند که مطیع نبودن کار امام به بن بست خورد. شما در جریان صلح امام حسن را ببینید، در جریان خانه نشینی امام امیرالمومنین (ع) را ببینید. در واقعه عاشورا آدم هایی که از نایب امام اطاعت نکردند همان هایی بودن که از خود امام هم اطاعت نکردن. آدم هایی که حرف مسلم بن عقیل را گوش ندادن همان هایی بودن که حرف امام معصوم را گوش ندادن.
پس امروزه این برای ما درسی هست که ما هم بتوانیم نگاه ویژه ای داشته باشیم به اطاعت از امام، تمرین به اطاعت این است اطاعت از ولی فقیه، اطاعت از نائب امام داشته باشیم. اگر اطاعت از نائب عام امام داشته باشیم اطاعت از خود امام هم داریم. در دعای عهد می‌خوانیم امام انتظارش از ما این است «الْمُمْتَثِلِینَ لِاَوَامِرِهِ‌‌..» مطیع امر امام باشیم.
پس لذا می طلبد که این اطاعت را در زندگی خودمان تمرین کنیم، اطاعت از قوانین راهنمایی رانندگی، اطاعت از رعایت مسائل بهداشتی، اطاعت از برنامه هایی که در زندگی می توانیم داشته باشیم که توام با صفا و صمیمیت باشد. اینها تمرین اطاعتی ست که در زندگی می‌توانیم داشته باشیم.
به بچه هایمان یاد بدهیم در جامعه بتوانیم روحیه اطاعت پذیری را در برابر قانون الهی و قانونی که حداقل خودمان وضع کردیم به نحواحسن رعایت کنیم، تا بتوانیم ان شاءالله اطاعت از ولی خدا و حجت خدا را به نحواحسن داشته باشیم.
#متن_آیات_مهدوی ۵
با توضیحات حجت الاسلام و المسلمین استاد محمدرضا نصوری