امام رضا قسمت سوم
وظایف و تکالیف منتظران / شیعیان در عصر غیبت در بیان امام رضا (ع)
آنچه در شرح وظایف و تکالیف شیعیان و مسلمانان در عصر غیبت و انتظار حضرت ولی عصر(عج) بیان شده است را می توان در دو دسته کلی تقسیم بندی کرد:
نخست آنکه وظیفه شرعی و واجب هر مسلمان است که امام عصر خود را بخوبی بشناسد. این امر مسلماً راهی برای یاوری و اطاعت او خواهد بود. چنانکه امام رضا(ع) از پدران خود نقل می کند:
« هر کس که بمیرد و او را امامی از فرزندان من نباشد بمردن جاهلیت مرده است.» [۱]و در جای دیگر تمیمی از حضرت رضا (ع) نقل کرد که پیامبر اکرم(ص)فرمود:« هر کس بمیرد با اینکه امامی از فرزندان من نداشته باشد بمثل جاهلیت مرده و از او مؤاخذه و بازخواست می شود….»[۲]
دسته دوم از وظایف منتظران مربوط به صبر و انتظار در راستای زمینه سازی برای ظهورحضرت مهدی (عج) است.امام رضا (ع)فرمودند:
« مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکمْ رَقِیبٌ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ فَعَلَیکمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّهُ إِنَّمَا یجِی ءُ الْفَرَجُ عَلَی الْیأْسِ فَقَدْ کانَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکمْ أَصْبَرَ مِنْکم؛ و چه نیکوست صبر و انتظار فرج، مگر نشنیده اید گفتار خدا را که فرموده است: ” منتظر باشید که من نیز همراه شما از منتظرانم” پس صبر و شکیبایی را پیشه خود سازید که فرج بعد از یاس و نومیدی خواهد آمد. اقوامی که پیش از شما بودند از شما شکیباتر بودند.» [۳]
او مورد اطاعت است
«الامام. .. بعد الحسن ابنه القائم، المنتظر فی غیبته، المطاع فی ظهوره » امام (ع) بعد از حسن پسرش« قائم» است که در زمان غیبتش در انتظار مقدم او می نشینند و به هنگام ظهورش از او فرمان می برند»[۴]
و این همه برای امتحان مردم و شناخت مؤمنان واقعی است
« وَ اللَّهِ مَا یکونُ مَا تَمُدُّونَ أَعْینَکمْ إِلَیهِ حَتَّی تُمَحَّصُوا وَ تُمَیزُوا وَ حَتَّی لَا یبْقَی مِنْکمْ إِلَّا الْأَنْدَرُ فَالْأَنْدَر! ” أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَلَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جَاهَدُوا مِنْكُمْ …” : به خدا قسم آنچه انتظار می کشید و گردنهایتان را به سوی آن دراز می کنید واقع نمی شود مگر بعد از آنکه امتحان شوید و از شما چیزی جز اندک اندک باقی نماند: “آیا پنداشتید که شما را بدون امتحان ترک می کنند در حالیکه هنوز خدا ندانسته که چه کسی از شما مجاهده می کند” [5]
فضیلت انتظار و چشم به راه بودن حضرت مهدی(عج) در کلام امام رضا(ع)
موضوع دیگری که در زمینه باور مهدوی در کلام امام رضـا(ع ) یـافت مـی شود، موضوع فضیلت انتظـار است. آن حضرت در روایـات متـعددی بـه این موضوع اشـاره کرده اند، از جملـه در روایتـی خطــاب بــه حسن بن جــهم کــه از ایشــان در مورد فرج مــی پرسد، مــی فرماید:« أَ وَ لَسْتَ تَعْلَمُ أَنَّ اِنْتِظَارَ اَلْفَرَجِ مِنَ اَلْفَرَجِ قُلْتُ لاَ أَدْرِي إِلاَّ أَنْ تُعَلِّمَنِي فَقَالَ نَعَمْ اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ مِنَ اَلْفَرَجِ: حضرت فرمودند:آيا نمى‌دانى كه انتظار فرج خودش فرج است.عرض كردم:من هرچه مى‌دانم از بركت تعليم شماست. حضرت فرمودند:بله،انتظار فرج؛همان فرج است».[۶]
در روایت دیگری نیز می فرماید: « چه نیکوست صبر و انتظار فرج، آیا سخن بنده صـالـح خداشـعیب را نشنیدی کـه فرمود: و انتظـار برید کـه منـهم بـا شمـا منتظرم و پس منتظر بـاشید کـه من هم بـا شمـا از منتظرانم، بر شمـا بـاد بـه صبر وبردباری چرا که گشایش بعد از ناامیدی فرا می رسد و به تحقیق کسـانـی کـه پیش از شمـا بودند از شمـا بردبارتر بودند.»[۷]
و بالاخره در روایت بسیار زیبایی فضیلت انتظار را این گونه بیان می کنند:
«… أَ مَا یرْضَی أَحَدُکمْ أَنْ یکونَ فِی بَیتِهِ ینْفِقُ عَلَی عِیالِهِ ینْتَظِرُ أَمْرَنَا فَإِنْ أَدْرَکهُ کانَ کمَنْ شَهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص بَدْراً وَ إِنْ لَمْ یدْرِکهُ کانَ کمَنْ کانَ مَعَ قَائِمِنَا فِی فُسْطَاطِهِ : آیا هیچ یک از شما خوش ندارد که در خانه خود بمـاند، نفقـه خـانواده اش را بپردازد و چشم بـه راه امر ما باشد پس اگر در چنین حالی از دنیا برود مانند کسی است که بـه همراه رسول خدا(ص ) در بدر بـه شـهـادت رسیده است. و اگر هم مرگ بـه سراغ او نیـاید مـانند کسـی است کـه بــه همراه قائم ما و در خیمه او باشد»[۸]
[۱]. کمال الدین، ص:۲۹۵
[۲]. بحارالانوار، ج ۱، ص: ۵۴
[۳]. کمال الدین، ج ۲، ص: ۶۴۵
[۴]. کافی، ج ۱،ص۳۳۳
[۵]. بحارالانوار، ج ۵۲، ص: ۱۱۴
[۶]. الغیبة طوسی ،فصل ۷،ص۴۵۹
[۷]. کمال الدین، ج ۲، ص: ۶۴۵
[۸]. کافی، ج ۴، ص: ۲۵۹ و ۲۶۰
ثبت دیدگاه